Dovenonderwijs

1669 – 1724: Johan Conrad Amman

1669 – 1724: Johan Conrad Amman

Johan Conrad Amman werd in 1669 geboren in Schaffhausen. Na een studie te hebben gevolgd in Basel, vestigde hij zich in 1687 in Holland, eerst in Haarlem en later in Amsterdam.

1753 - 1828: Henri Daniel Guyot

1753 - 1828: Henri Daniel Guyot

Guyot vond onderwijs voor doven belangrijk. Daarom richtte hij op 14 april 1790 samen met Hora Siccama, Van Olst en Van Calcar in Groningen het eerste Instituut voor Doven in Nederland op.

Standbeeld van Martinus van Beek Standbeeld van Martinus van Beek, met op de achtergrond het Instituut voor Doven te Sint-Michielsgestel (Foto: JHSG, 2011, Wikimedia Commons).

1790 - 1872: Martinus van Beek

Martinus van Beek werd op 21 october 1790 te Son geboren.  In 1821 werd hij tot kapelaan in Gemert benoemd. 

In het Gemert van die dagen leefden vier volwassen doven, die geen van allen hun eerste communie konden doen of andere sacramenten ontvangen omdat niemand hen godsdienstonderricht kon geven. Kennelijk is Van Beek hierdoor gemotiveerd geraakt om verbetering in deze situatie te brengen. Mede gestimuleerd door zijn pastoor, de latere apostolisch vicaris van 's-Hertogenbosch Hendrik den Dubbelden, is hij zich gaan verdiepen in de mogelijkheden van onderwijs aan doven.

Inzicht in vingeralfabet en gebarentaal verwierf hij door bestudering van Franse publicaties. Vervolgens zette bij een gebarensysteem op dat was gebaseerd op de regels van de Nederlandse taal: het zogenaamde Van Beek-gebarensysteem.

1790 - 2002: H.D. Guyot Instituut (met video)

1790 - 2002: H.D. Guyot Instituut (met video)

Het Henri Daniel Guyot Instituut werd in 1790 opgericht op initiatief van de Groningse predikant Henri Daniel Guyot. Het was het eerste Nederlandse doveninstituut. Het is in 2002 opgegaan in de Koninklijke Effatha Guyot Groep (KEGG) .

1847 - 2002: Rudolf Mees Instituut, Rotterdam (met video)

1847 - 2002: Rudolf Mees Instituut, Rotterdam (met video)

In Rotterdam wordt al sinds 1847 dovenonderwijs gegeven. Dat begint bij de chirurg Machiel Polano. Twee van zijn zeven kinderen zijn doof.

1849: Instituut voor Doven, St. Michielsgestel

1849: Instituut voor Doven, St. Michielsgestel

Het Instituut voor Doven (IvD) was een Nederlandse zorginstelling en onderwijsinstelling voor doven, slechthorenden en doofblinden. Het werd in 1840 opgericht door de priester Martinus van Beek en de Zusters van de Choorstraat. Martinus van Beek gaf vanaf 1828 godsdienstlessen aan een viertal Gemertse doven door middel van gebarentaal, schrift en handalfabet. De drijfveer hiertoe was het bijbrengen van katholieke geloofsovertuiging, aangezien anders de analfabete doven nooit kennis zouden nemen van geschriften als de Bijbel.

In 1855 werd de spreekmethode (spraakafzien) ingevoerd en omstreeks 1900 verdween de gebarentaal geheel van de dovenschool, waarmee deze school een van de laatste was in Nederland.

1888: Effatha, Voorburg

1888: Effatha, Voorburg

Het Christelijk Instituut Effatha werd op 17 oktober 1888 opgericht als het Christelijk Instituut Effatha voor doven door prof. L. Lindeboom, ds. J. Vonk en ds. H. Beuker.

1911: J.C. Ammanschool, Amsterdam (met video)

1911: J.C. Ammanschool, Amsterdam (met video)

In 1911 is de J.C. Ammanschool opgericht, een dagschool voor dove leerlingen in Amsterdam.

1912 - 2008: Toine van Uden

1912 - 2008: Toine van Uden

In 1938 werd Van Uden gewijd tot priester en aangesteld als leraar op het Instituut voor Doven. Hij werkte onder meer als adjunct-directeur voor onderwijs en opvoeding, en als hoofd van de researchafdeling. Zo ontwikkelde hij een gespreksmethode waarbij praten centraal stond.

Lichaamstaal tussen de dove kinderen was toegestaan, maar meer omdat dat niet te voorkomen was. Het gebruik van gebarentaal echter was strikt verboden.

1916 - 1992: Nan Snijders-Oomen

1916 - 1992: Nan Snijders-Oomen

Nan Snijders-Oomen (Nijmegen, 20 december 1916 - Groningen, 18 oktober 1992) was een kinderpsychologe en ontwikkelaar van de Snijders-Oomen niet-verbale intelligentietests, bekend als de SON-test.

1943: Anne Bouwmeester

1943: Anne Bouwmeester

Anne Bouwmeester was van 1975 tot 1992  met hart en ziel actief in de Commissie voor het volkshogeschoolwerk voor doven (zie: Allardsoog), eerst als lid en daarna vele jaren als voorzitter.

Hij groeide op met twee dove broers. Hij was verbonden aan het doveninstituut Guuyot in Groningen als leraar en als staffunctionaris met als opdracht de beginselen van de 'Totale communicatie' uit te dragen.

1950 - 1996: Sam Pattipeiluhu

1950 - 1996: Sam Pattipeiluhu

Sam Pattipeiluhu  was een dove leraar en orthopedagoog. Op negenjarige leeftijd werd hij doof. Binnen de Nederlandse dovengemeenschap stond hij bekend als een voorvechter en als grondlegger van de opleiding leraar/tolk Nederlandse Gebarentaal aan de Hogeschool van Utrecht. “Nee” en “Kan niet” waren gebaren en woorden die voor hem niet bestonden.